Livro Tradicional | Mga hamon sa sakuna at tugon

Sa isang balita mula sa Philippine Daily Inquirer noong Setyembre 2020, iniulat na ang mga bagyo at kalamidad ay patuloy na umuusbong sa Pilipinas, nagdudulot ng malaking pinsala sa mga komunidad, lalo na sa mga mahihirap na lugar. Ayon sa mga eksperto, ang mga paghahanda at tugon ng mga tao sa mga sakunang ito ay mahalaga upang mabawasan ang mga epekto nito sa kanilang buhay. Ang isang pahayag mula sa World Health Organization (WHO) ay nagsasabing, "Ang paghahanda para sa sakuna ay hindi lamang tungkol sa pagbuo ng mga estratehiya kundi pati na rin sa pagbuo ng mga komunidad na handang tumulong sa isa't isa."

Upang Pag-isipan: Paano natin mapapabuti ang ating mga paghahanda at tugon sa mga sakuna sa ating komunidad?

Ang mga sakuna ay hindi maiiwasan sa ating lipunan. Sila habang nagiging mas madalas at mas malawak ang epekto, ay nag-iiwan ng mga tanong sa atin: Paano natin mapapabuti ang ating mga paghahanda at tugon? Ang pag-unawa sa mga estratehiya ng lipunan sa pagharap sa mga sakuna ay mahalaga hindi lamang para sa ating kaligtasan kundi pati na rin sa pagkakaroon ng mas matatag na komunidad. Sa buong Pilipinas, ang mga lokal na pamahalaan, non-government organizations, at mga komunidad ay nagtutulungan upang bumuo ng mas mahusay na mga sistema ng pangangalaga at pagbawi.

Sa pag-aaral ng mga hamon sa sakuna at tugon, ating matutuklasan ang pagkakaiba-iba ng mga kalamidad na maaaring mangyari – mula sa mga natural na sakuna tulad ng mga bagyo at lindol hanggang sa mga gawa ng tao na sakuna. Ang mga ito ay nagdudulot ng hindi lamang pisikal na pinsala kundi pati na rin pang-emotional at socio-economic na epekto sa mga tao. Ang bawat hamon ay may kasamang aral at pagkakataon na dapat nating suriin at paghandaan. Sa isang bansang tulad ng Pilipinas, na madalas na nakakaranas ng mga sakuna, ang pagkakaroon ng kaalaman at kakayahan para sa tamang tugon ay napakahalaga.

Ito ay hindi lamang isang responsibilidad ng gobyerno kundi pati na rin ng bawat indibidwal. Ang pagbuo ng kultura ng pagiging handa ay isang hakbang patungo sa pagbuo ng mga komunidad na hindi lamang nakatayo sa gitna ng sakuna kundi lumalakas at umaangat mula rito. Sa kabanatang ito, tatalakayin natin ang mga estratehiya at hakbang na kinakailangan upang mas maayos na harapin ang mga hamon ng sakuna, at kung paano tayo bilang mga kabataan ay makakapag-ambag sa mas matatag na kinabukasan.

Pagkilala sa mga Uri ng Sakuna

Sa ating bansa, maraming uri ng sakuna ang maaaring mangyari. Kabilang dito ang mga natural na sakuna tulad ng bagyo, lindol, at pagbaha, pati na rin ang mga gawa ng tao na sakuna gaya ng sunog at industrial na aksidente. Ang bawat uri ng sakuna ay may kanya-kanyang pinagmulan at epekto. Halimbawa, ang mga bagyo na dumaan sa Pilipinas ay nagdudulot ng malawakang pinsala sa mga komunidad, nagpapahirap sa buhay ng mga tao dahil sa pagsira ng mga tahanan at agrikultura.

Bilang mga kabataan, mahalaga na maging pamilyar tayo sa mga uri ng sakuna upang mas maunawaan natin ang mga potensyal na panganib sa ating mga komunidad. Ang mga lindol, kahit na hindi natin ito nakikita, ay maaaring mangyari sa anumang oras. Sa pag-aaral na ito, matutunan natin ang tungkol sa mga palatandaan ng mga sakuna at kung paano tayo makakapaghanda sa mga hindi inaasahang pangyayari.

Sa huli, ang kaalaman tungkol sa mga uri ng sakuna at ang kanilang mga epekto ay nagbibigay-daan sa atin upang makabuo ng mga estratehiya na makatutulong sa ating pamilya at komunidad. Kung alam natin ang mga panganib na naghihintay, maaaring tayong gumawa ng mga hakbang upang maiwasan ang pinsala at makagawa ng mga solusyon na makakapagbigay-proteksyon sa ating mga sarili at sa ibang tao.

Paghahanda sa Sakuna

Ang paghahanda sa sakuna ay isa sa mga pinakamahalagang hakbang na dapat isaalang-alang ng bawat isa sa atin. Hindi sapat na umasa lamang sa gobyerno o mga lokal na ahensya; kailangan din nating gawin ang ating bahagi. Magsimula tayo sa paggawa ng emergency kit na naglalaman ng mga pangunahing pangangailangan tulad ng tubig, pagkain, mga gamot, at iba pang mahahalagang bagay. Huwag kalimutan ang mga dokumento o mahalagang papel na maaaring kailanganin sa oras ng sakuna.

Isa pang magandang hakbang ay ang pagbuo ng isang emergency plan kasama ang iyong pamilya. Ang plano na ito ay dapat maglaman ng mga impormasyon kung saan tayo tutungo kung sakaling mangyari ang isang sakuna, gayundin ang mga contact numbers ng mga mahal sa buhay. Ang pagkakaroon ng malinaw na plano ay nagbibigay ng kapanatagan sa bawat miyembro ng pamilya, lalo na sa mga bata. Tiyakin na alam nila ang mga hakbang na dapat gawin sa oras ng sakuna.

Sa mga komunidad, makabubuti rin ang pagtutulungan upang mas mapalakas ang ating paghahanda. Maaaring mag-organisa ng drills at workshops para sa lahat, upang matutunan ng bawat isa ang mga tamang hakbang sa pagharap sa sakuna. Ang pakikiisa at pagtutulungan ay nagiging susi upang maging handa ang buong komunidad sa oras ng panganib.

Tugon sa Sakuna

Sa oras ng sakuna, ang tamang tugon ay napakahalaga upang mabawasan ang mga pinsala at makabawi agad ang komunidad. Ang bawat isa sa atin ay may papel na dapat gampanan, mula sa mga lokal na lider hanggang sa mga ordinaryong mamamayan. Mahalaga ang malaman ang mga tamang hakbang na dapat gawin: mula sa pagtawag ng tulong, paglikas sa mas ligtas na lugar, hanggang sa pag-aalaga sa mga naapektuhan.

Kapag may sakuna, kinakailangan ang mabilis na aksyon. Mahalaga ang komunikasyon sa mga awtoridad at mga tagapagligtas. Tungkulin ng bawat isa na maging alerto at makinig sa mga anunsyo ng mga lokal na ahensya upang makakuha ng tamang impormasyon tungkol sa sitwasyon. Ang tamang impormasyon ang makakatulong sa atin upang makagawa ng tamang desisyon at makaiwas sa panganib.

Kasama rin sa ating tugon ang pagkakaroon ng empathy at pagiging handa na tumulong sa ating kapwa. Ang mga volunteers at rescuer ay gumaganap ng malaking papel sa oras ng sakuna. Mahalaga ang pakikilahok at pagtulong sa mga evacuations, pagkakaloob ng pagkain, at iba pang pangangailangan ng mga naapektuhan. Ang pagkakaroon ng malasakit sa iba ay nagiging daan upang bumangon ang komunidad mula sa mga pagsubok na dulot ng sakuna.

Pagsasauli at Paghawi sa Sakuna

Ang proseso ng pagsasauli ay kasing mahalaga ng paghahanda at tugon. Pagkatapos ng isang sakuna, ang mga komunidad ay nangangailangang muling bumangon at mag-rehabilitate. Ang pagbawi ay hindi lamang pisikal kundi pati na rin emosyonal at sosyal. Kailangan ng oras at suporta mula sa iba’t ibang sektor ng lipunan upang maibalik ang sigla at kaayusan sa mga naapektuhan.

Sa mga panahong ito, ang mga programang pambalik sa normalidad ay dapat ipatupad. Ang mga lokal na pamahalaan, NGO, at mga pribadong sektor ay dapat magtulungan upang maipagpatuloy ang mga serbisyo tulad ng edukasyon, kalusugan, at kabuhayan sa mga naapektuhan. Ito ay mahalaga upang matulungan ang mga tao na makabawi sa kanilang mga buhay at makabawi sa anumang pagkasira ng kanilang kabuhayan.

Sa huli, ang pagbuo muli ng komunidad ay isang proseso na nangangailangan ng pagtutulungan at pag-uunawaan. Ang mga traumang dulot ng sakuna ay maaaring bumabaon sa isipan ng ilang tao, kaya mahalaga rin ang pagbibigay ng emosyonal na suporta at counseling. Tayo bilang mga kabataan ay may mahalagang papel sa paglikha ng mas positibong kapaligiran, upang makapagbigay ng inspirasyon at lakas sa ating mga kapwa habang sila ay bumabawi mula sa mga hamon ng sakuna.

Magmuni-muni at Sumagot

• Paano natin matutulungan ang ating komunidad na maging handa sa mga sakuna? Mahalagang pag-isipan kung ano ang mga konkretong hakbang na maaari nating gawin upang mapalakas ang ating kakayahan sa pagharap sa mga hamon.
• Ano ang mga taong nakakaapekto sa ating tugon sa sakuna? Dapat nating suriin ang ating mga relasyon at koneksyon sa komunidad upang malaman kung paano tayo makakatulong sa isa't isa.
• Bakit mahalaga ang emosyonal na suporta sa panahon ng sakuna? Ang mga trauma na dulot ng sakuna ay maaaring magtagal, kaya't ang pagbibigay ng pag-intindi at suporta sa mga naapektuhan ay napakahalaga.
• Ano ang mga natutunan natin mula sa mga nakaraang sakuna? Ang bawat karanasan ay may aral—dapat tayong maging bukas sa mga ito upang maging mas handa sa hinaharap.
• Paano natin mapapalakas ang kulturang pagiging handa sa ating mga kabataan? Mahalaga ang papel ng mga kabataan sa paglikha ng mas matatag na komunidad; dapat tayong maging inspirasyon sa isa't isa.

Pagtatasa ng Iyong Pag-unawa

• 1. Mag-organisa ng isang workshop sa inyong barangay kung saan ituturo ang tamang paghahanda sa sakuna, gamit ang mga natutunan mula sa kabanata.
• 2. Gumawa ng isang poster o infographics tungkol sa mga uri ng sakuna at tamang tugon para ibahagi sa inyong paaralan o komunidad.
• 3. Magsagawa ng group discussion kasama ang iyong mga kaklase tungkol sa mga natutunan sa mga nakaraang sakuna sa inyong barangay at paano ito nakakaapekto sa inyong komunidad.
• 4. Lumikha ng emergency plan kasama ang pamilya at ipresenta ito sa inyong klase, nasasaad ang mga contact numbers at mga lugar ng evacuation.
• 5. Mag-imbita ng mga eksperto mula sa inyong lokal na pamahalaan o NGO upang magbigay ng dagdag na kaalaman sa mga mag-aaral tungkol sa disaster preparedness.

Huling Kaisipan

Sa pagwawakas ng kabanatang ito, mahalagang tandaan na ang bawat isa sa atin ay may papel na ginagampanan sa paghahanda at pagtugon sa mga sakuna. Ang mga estratehiyang tinalakay dito ay hindi lamang mga teorya kundi mga hakbang na nagbibigay-daan sa atin upang magkaroon ng mas ligtas at mas matatag na komunidad. Sa mga susunod na hakbang, imungkahing ipahayag ang mga natutunan sa isang workshop sa inyong barangay o paaralan. Ang pakikipagtulungan at pag-organisa ng mga aktividad ang susi upang mas mapalalim pa ang ating kaalaman at masugpo ang mga hamon na dala ng mga sakuna.

Bilang paghahanda sa darating na Active Lesson, hikayatin ang bawat isa na repasuhin ang mga dokumento o artikulo ukol sa mga naging karanasan ng mga komunidad sa mga nakaraang sakuna. Mag-isip ng mga tanong na maaaring ibahagi sa klase. Ang masusing pag-unawa at paghahanda ay humahantong sa mas makabuluhang diskusyon, at mas magagampanan natin ang ating mga tungkulin sa pagpapalakas ng ating komunidad sa harap ng mga sakuna. Tayo ay mga tagabuo ng pagbabago, kaya't simulan na ang pagtatanim ng kaalaman at malasakit sa ating mga puso! 💪🌏