Sa isang payak na nayon sa tabi ng lawa, may isang masiglang grupo ng mga bata na naglalaro sa ilalim ng malamig na lilim ng puno ng mangga. Ang mga bata ay abala sa kanilang mga laro, mayroon silang mga laruan na gawa sa kahoy at ang ilan naman ay naglalaro ng tagu-taguan. Habang pinapawisan sa ilalim ng araw, napansin ni Alona, ang pinaka-curious sa kanilang grupo, na may mga matatanda na masiglang nag-uusap sa dako pa roon. "Ano kaya ang pinag-uusapan nila?" tanong niya, ang kanyang mga mata ay nagniningning sa kasabikan. Si Marco, na madalas na mahilig makinig sa mga kwento ng matatanda, ay sumagot, "Mukhang may kinalaman ito sa ating bayan at kung paano natin ito pamamahalaan. Tara, magtanong tayo!"
Habang lumapit sila sa grupo ng mga matatanda, narinig nila ang salitang 'barangay' at 'datu'. Tila nagkaroon ng sigla ang kanilang usapan habang nagkukwentuhan sila tungkol sa mga bagay na hindi nila naiintindihan. "Ano ang barangay, at sino si Datu?" tanong ni Marco, na puno ng pag-usisa. Nakita ni Mang Isko, ang pinuno ng mga matatanda, ang pagkakataon upang ipaliwanag ang pampolitikang estruktura ng sinaunang bayan. "Ang barangay ay isang maliit na komunidad na pinamumunuan ng isang datu. Siya ang nagbibigay-gabay at nag-aalaga sa mga tao sa kanyang nasasakupan," paliwanag ni Mang Isko, habang ang kanyang mga kamay ay naglalarawan ng mga galaw ng isang nakapangyarihang lider.
Habang nakikinig, tila nag-uumapaw ang kaalaman sa mga bata. Napagtanto nila na ang mga pinuno noong unang panahon ay mahalaga sa pagkakaisa ng kanilang bayan. "Sila ang nagsisiguro na may pagkakaunawaan at tulungan sa lahat ng mga tao," dagdag pa ni Mang Isko, na tila nagbalik sa kanyang kabataan habang kanyang sinasalamin ang mga alaala. "Bilang mga pinuno, kailangan nilang gumawa ng mga mahahalagang desisyon upang mapanatili ang kapayapaan at kaunlaran. Kung wala ang kanilang mga hakbang, tiyak na magkakagulo ang ating bayan. Kaya naman, mahalaga ang papel nila sa matatag na pamumuhay."
Dahil dito, nagtanong ang mga bata, "Paano natin mapapanatili ang pagkakaisa sa ating barangay ngayon?" Isang ngiti ang sumilay kay Mang Isko, at ibinahagi niya ang kwento ng kanyang sariling karanasan. "Sa aming barangay noong aking kabataan, kami ay sama-samang nagtatanim ng mga punla at nagtutulungan sa mga gawaing-bahay. Ang mga ganitong gawain ay nagpalakas sa aming ugnayan at nagbigay pugay sa aming datu, na nagbigay sa amin ng inspirasyon at gabay. Kaya tayo, bilang mga kabataan, ay may malaking responsibilidad. Sa ating mga maliit na hakbang, maaari tayong magdulot ng malaking pagbabago."
Mula sa kwentong ito, nagising ang damdamin ng mga bata ukol sa kanilang papel sa kanilang sariling barangay sa kasalukuyan. Ang mga tanong ay bumuhos mula sa kanilang isipan: Ano ang kanilang magagawa upang mapanatili ang pagkakaisa at kaunlaran? Ang mga bata ay nagkasama-sama at nagplano ng mga proyekto, mula sa paglilinis ng paligid hanggang sa pagtatayo ng mga mini-library para sa kanilang mga ka-barangay. Ang mga aral na nakuha nila mula kay Mang Isko ay nagbigay liwanag sa kanilang mga isipan at pusong nagnanais ng pagbabago. Sa huli, natutunan nila na ang pagkakaisa at magandang pamamahala ay nagsisimula sa kanilang mga kamay.
