## Mga Layunin

1. Maunawaan ang mga pangunahing prinsipyo ng antropolohiya na nauugnay sa pagbabago sa lipunan at politika.

2. Makatutukoy ng mga halimbawa ng Pampulitikang at Panlipunang pagbabago na nagmumula sa mga kultural na salik.

Kontekstwalisasyon

Alam mo bang ang antropolohiya ay nagsisilbing salamin ng ating lipunan? Isang disiplina na sumasalamin sa ating mga ugali, tradisyon, at pananaw sa mundo. Ang mga antropologo ay nag-aaral ng mga kultura at paano ito nakakaapekto sa mga pagbabago sa lipunan at politika. Halimbawa, sa Pilipinas, ang mga pamana ng mga katutubong kultura ay patuloy na naglalaro ng malaking papel sa ating pambansang pagkakakilanlan at mga desisyon sa politika. Tatalakayin natin kung paano ang mga elementong ito ay parang mga piraso ng isang malaking puzzle na bumubuo sa ating realidad.

Kahalagahan ng Paksa

Para Tandaan!

Kultural na Salik

Ang mga kultural na salik ay tumutukoy sa mga paniniwala, tradisyon, mga ugali, at halaga na naipasa mula sa isang henerasyon patungo sa susunod. Sa konteksto ng antropolohiya, ito ay mahalaga dahil binibigyang-diin nito ang ugnayan ng kultura at ang mga pagbabagong panlipunan at pampulitika. Halimbawa, ang mga paniniwala ng mga katutubo sa Pilipinas ukol sa lupa at likas na yaman ay nagdidikta hindi lamang ng kanilang pamumuhay kundi pati na rin ng mga polisiya at desisyon ng gobyerno tungkol sa mga lupain. Ang mga elementong ito ay puno ng impormasyon na tumutulong sa atin na maunawaan ang dahilan ng mga pagbabagong nagaganap sa ating lipunan.

• Ang kultura ay may malaking impluwensya sa pagbuo ng mga pampulitikang desisyon. Halimbawa, ang mga kultural na paniniwala tungkol sa 'Bayanihan' ay nag-uudyok ng sama-samang pagkilos sa mga komunidad.

• Ang mga tradisyon at ritwal ay nagiging batayan ng pagkakakilanlan ng isang lipunan. Ang mga ito ay maaaring magdulot ng pagbabago sa patakaran, tulad ng mga festival na nagtutulak sa mga lokal na gobyerno na mas suportahan ang turismo.

• Ang pag-aaral ng mga kultural na salik ay nagbibigay-daan sa mas malalim na pag-unawa sa mga isyu katulad ng diskriminasyon at hindi pagkakapantay-pantay na nagmumula sa mga tradisyonal na pag-iisip.

Pagbabago sa Lipunan

Ang pagbabago sa lipunan ay tumutukoy sa proseso ng pagbabago sa struktura, ugali, at mga sistema ng lipunan. Ang mga pagbabagong ito ay maaaring dahil sa iba't ibang salik tulad ng teknolohiya, ekonomiya, at mga sosyal na paggalaw. Sa antropolohiya, sinusuri natin kung paano ang mga kultural na aspekto ay nagiging sanhi ng pagbabagong ito. Halimbawa, ang pag-usbong ng social media ay nagdala ng mga bagong paraan ng pakikipag-ugnayan na nagbukas ng mas maraming pagkakataon para sa mga tao na maipahayag ang kanilang mga pananaw at mabuo ang mga bagong kilusan sa lipunan.

• Ang mga sosyal na paggalaw, tulad ng mga protestang laban sa hindi patas na sistema, ay nagpapakita ng mga pagbabagong nagmumula sa kolektibong pagkilos ng mga tao batay sa kanilang mga kultural na pananaw.

• Ang teknolohiya ay nagiging kasangkapan para sa pagbabago sa lipunan, nagbubukas ng pintuan sa mas malawak na interaksyon at kaalaman na naghahatid ng mga pagbabago sa pananaw at kilos ng mga tao.

• Ang mga legal na pagbabago sa mga batas, tulad ng mga batas na nagtataguyod ng karapatan ng mga kababaihan, ay kadalasang nag-uugat mula sa mga kultural na panawagan para sa katarungan.

Pampulitikang Pagbabago

Ang pampulitikang pagbabago ay ang pag-aayos o pagbabago sa mga sistema ng pamahalaan, batas, at mga institusyon. Ang antropolohiya ay nagbibigay-liwanag kung paano ang kultura at mga paniniwala ng isang lipunan ay nakakaapekto sa mga desisyon ng mga lider at sa kanilang mga polisiya. Halimbawa, ang mga ideya tungkol sa demokrasya at karapatang pantao ay nagbago sa takbo ng pampulitikang landscape ng maraming bansa. Sa Pilipinas, ang mga makabayang kilusan ay nagbukas ng mga diskurso ukol sa katarungan at pagkakapantay-pantay na humantong sa mga pagbabago sa mga patakaran.

• Ang mga lider ay madalas na nagiging tagapagsalita ng mga kultural na ideya, at ang kanilang mga desisyon ay maaaring makatulong o makasira sa mga nakasanayang tradisyon at sistema ng pamamahala.

• Ang mga halalan ay hindi lamang tungkol sa mga indibidwal kundi pati na rin sa mga kultural na konteksto na nag-uudyok sa mga tao na bumoto batay sa kanilang mga pinaniniwalaan.

• Ang pagsusuri sa mga pampulitikang ideolohiya ay nagbibigay-daan upang maunawaan ang mga salik na nag-uugnay sa kulturang pagkakaisa at pagsalungat na nakakaapekto sa mga desisyon ng mga lider.

Praktikal na Aplikasyon

• Pagbuo ng mga proyekto na nagpapakita ng iba't ibang kultura sa inyong komunidad upang ipakita kung paano ang mga kultural na salik ay nagsusulong ng pampulitikang at panlipunang pagbabago.

• Pagsasagawa ng mga talakayan o forum sa paaralan ukol sa mga lokal na isyu na apektado ng mga kultural na pananaw at kung paano ito nagiging batayan ng mga aksyon sa lipunan.

• Paglikha ng makabagong plataforma sa social media na nagbibigay-diin sa mga isyung pampulitika na nakaugat sa mga kultural na konteksto ng ating lipunan.

Mga Susing Termino

• Antropolohiya: Isang agham panlipunan na nag-aaral ng mga tao, kanilang kultura, at paano ang mga salik ng kultura ay nakakaapekto sa kanilang pamumuhay.

• Kultura: Isang kabuuang sistema ng mga paniniwala, tradisyon, at mga ugali na pinagmulan ng lipunan, na naipapasa mula sa isang henerasyon patungo sa susunod.

• Pampulitika: Tumutukoy sa lahat ng bagay na may kinalaman sa pamamahala at pagsasaayos ng mga isyu sa loob ng isang lipunan o bansa.

Mga Tanong para sa Pagninilay

• Ano ang mga kultural na salik na sa palagay mo ay may pinakamalaking epekto sa iyong komunidad? Paano ito nakikita sa mga desisyon na ginagawa ng mga lokal na lider?

• Paano mo mailalarawan ang pagbabago sa lipunan na nagmumula sa mga tradisyon at halaga ng ating kultura? Ano ang mga positibo at negatibong epekto nito?

• Sa anong paraan ang pag-aaral ng antropolohiya ay makakatulong sa iyong maging mas responsableng mamamayan sa hinaharap?

Kultura at Politika: Isang Pagsusuri ️‍♀️

Suriin ang mga patakaran o isyu sa iyong komunidad at tukuyin kung paano ang mga kultura at tradisyon ay nagkaroon ng epekto dito. Ang iyong pagsusuri ay dapat maglaman ng mga kultural na salik na nagpapakita ng koneksyon sa mga desisyon ng mga lokal na lider.

Mga Tagubilin

• Pumili ng isang lokal na isyu o patakaran na sa tingin mo ay may kinalaman sa kultura.

• Mag-research tungkol dito at tukuyin ang mga kultural na salik na maaaring nakaapekto sa mga desisyon hinggil sa isyung iyon.

• Magsulat ng isang maikling ulat (300-500 salita) na naglalarawan ng iyong natuklasan at kung paano ito nakakaapekto sa iyong komunidad.

• Ihanda ang iyong ulat para sa isang talakayan sa klase kung saan maaari mong ipahayag ang iyong mga natuklasan.