## Mga Layunin

1. Maitutukoy ang mga pangunahing kilusan at tauhan na nag-ambag sa nasyonalismo sa Pilipinas.

2. Mauunawaan ang mga dahilan at epekto ng mga pag-aaklas para sa kalayaan.

3. Makahahanap ng mga makabagong halimbawa ng nasyonalismo sa kasalukuyan.

Kontekstwalisasyon

Ang kasaysayan ng nasyonalismo sa Pilipinas ay nagsimula noong panahon ng mga Kastila, kung saan ang mga bayani tulad nina Jose Rizal, Andres Bonifacio, at Emilio Aguinaldo ay nag-alab ng damdaming makabayan. Sa gitna ng mga pagsubok, ipinakita ng mga Pilipino ang kanilang katatagan at pagmamahal sa bayan, na nagbunga ng mga makapangyarihang kilusang naglayong makamit ang kalayaan mula sa dayuhang kapangyarihan.

Kahalagahan ng Paksa

Para Tandaan!

Kilusang Propaganda

Ang Kilusang Propaganda ay isang mahalagang bahagi ng kasaysayan ng nasyonalismo sa Pilipinas na umusbong noong huling bahagi ng ika-19 na siglo. Layunin ng kilusang ito na ipahayag ang mga hinaing ng mga Pilipino sa ilalim ng pamumuno ng mga Kastila. Ang mga pangunahing tauhan dito, tulad nina Jose Rizal, Marcelo H. Del Pilar, at Graciano López Jaena, ay ginamit ang mga aklat, pahayagan, at iba pang anyo ng media upang ipalaganap ang kanilang mensahe. Pinagtibay nila ang kamalayan ng mga tao tungkol sa mga karapatan at kalayaan na dapat makamit ng mga Pilipino, kung kaya't nagbigay ito ng inspirasyon sa iba pang kilusan patungo sa kalayaan.

• Pangunahing Tauhan: Si Jose Rizal, na may mga akdang tulad ng 'Noli Me Tangere' at 'El Filibusterismo', ay naging simbolo ng makabayang pagkilos.

• Media: Ang paggamit ng pahayagan at iba pang publikasyon ay nagpalaganap ng ideya ng nasyonalismo sa mas malawak na madla.

• Epekto: Ang Kilusang Propaganda ay naging daan sa pagbuo ng mga kilusang aral, na nagbigay-diin sa halaga ng edukasyon sa pag-unawa ng mga karapatan.

Rebolusyong Pilipino

Ang Rebolusyong Pilipino, na pumutok noong 1896, ay isang pangunahing yugto sa kasaysayan ng nasyonalismo sa Pilipinas. Sa ilalim ng pamumuno ni Andres Bonifacio at ng Katipunan, ang mga Pilipino ay nag-alsa upang labanan ang mga Kastila. Ang kanilang layunin ay makamit ang kalayaan at itatag ang isang malayang bansa. Ang rebolusyon ay hindi lamang nagbigay-diin sa pisikal na pakikibaka kundi pati na rin sa mga ideyal ng pagkakaisa at pagmamahal sa bayan. Ang mga labanang tulad ng Labanan sa Balintawak ay nagmarka sa simula ng mas malawak na kilusang nasyonalista.

• Katipunan: Itinatag ni Andres Bonifacio, ang Katipunan ay naging pangunahing samahan na nagplano at nagpatupad ng mga rebolusyonaryong hakbang.

• Simbolo ng Pakikibaka: Ang Pambansang Awit at Pambansang Watawat ay naging simbolo ng laban para sa kalayaan.

• Epekto ng Rebolusyon: Nagbigay ito ng pag-asa at inspirasyon sa mga susunod na henerasyon na ipaglaban ang kanilang mga karapatan.

Batas Jones at Kalayaan

Ang Batas Jones, na ipinasa noong 1916, ay nagbigay daan sa mas malawak na awtonomiya para sa Pilipinas at itinuturing na isang mahalagang hakbang tungo sa pagkakaroon ng kalayaan. Sa ilalim ng batas na ito, ibinaba ang mga panukalang batas na nagbigay ng mas maraming kapangyarihan sa mga Pilipino upang pamahalaan ang kanilang sarili. Ang mga mambabatas na Pilipino ay nagkaroon ng pagkakataon na bumalangkas ng mga batas na akma sa kanilang pangangailangan. Bagamat hindi ito agad nagresulta ng ganap na kalayaan, nagbigay ito ng pag-asa at nagpatuloy sa panawagan para sa aktwal na kalayaan mula sa mga Amerikano.

• Pagbuo ng Kongreso: Itinatag ang isang sistemang pampolitika na kinabibilangan ng mga Pilipino, ito ay isang hakbang patungo sa sariling pamamahala.

• Pagsusulong ng mga Batas: Ang mga mambabatas ay naglatag ng mga batas na sumasalamin sa mga pangunahing pangangailangan ng mga tao.

• Aking Papel: Ang Batas Jones ay nagturo sa mga Pilipino ng kahalagahan ng pakikilahok sa gobyerno at pagkakaroon ng boses sa kanilang kapalaran.

Praktikal na Aplikasyon

• Pagsasagawa ng mga talakayan sa klase tungkol sa mga makabagong representasyon ng nasyonalismo sa ating lipunan, tulad ng mga social media movements.

• Pagbuo ng mga proyekto o presentasyon na nagtatampok sa mga bayani ng nasyonalismo at ang kanilang kontribusyon sa ating bansa.

• Pagbisita sa mga makasaysayang lugar sa Pilipinas (tulad ng Rizal Park, Cripplegate, at iba pa) upang mas lalong maunawaan ang kasaysayan ng nasyonalismo.

Mga Susing Termino

• Kilusang Propaganda: Isang kilusan na naglalayong ipahayag ang mga hinaing ng mga Pilipino sa ilalim ng Kastilang pamumuno.

• Rebolusyong Pilipino: Ang pag-aalsa ng mga Pilipino laban sa mga Kastila noong 1896 na pinangunahan ni Andres Bonifacio.

• Batas Jones: Isang batas na nagbigay ng mas maraming awtonomiya sa mga Pilipino at naglatag ng mga hakbang patungo sa pagkakaroon ng kalayaan.

Mga Tanong para sa Pagninilay

• Sa sarili mong pananaw, paano mo maipapakita ang iyong nasyonalismo sa pang-araw-araw mong buhay?

• Ano ang mga aral na maaari mong makuha mula sa mga bayani ng nasyonalismo na makatutulong sa iyong pag-unlad bilang isang responsableng mamamayan?

• Sa kasalukuyan, anong uri ng mga pagkilos ang dapat nating isagawa upang ipagpatuloy ang laban para sa mga karapatan at kalayaan?

Tuklasin ang Iyong Nasyonalismo!

Sa hamong ito, susubukan mong tuklasin ang mga makabagong representasyon ng nasyonalismo sa ating lipunan. Magiging bahagi ka ng isang grupo na magtatala ng mga halimbawa ng nasyonalismo na makikita sa ating paligid, mula sa mga sosyal na kilusan hanggang sa mga simpleng gawain ng mga tao sa inyong komunidad.

Mga Tagubilin

• Makipag-ugnayan sa 3-5 kasama sa klase at bumuo ng grupo.

• Maglaan ng oras para magbrainstorm ng mga halimbawa ng nasyonalismo na nakikita ninyo sa araw-araw, tulad ng mga sitwasyong kung saan ipinapakita ng mga tao ang pagmamahal sa bayan.

• Gumawa ng isang poster o tula na naglalarawan ng mga natuklasan ng grupo. Siguraduhing isama ang mga pangalan ng mga tao o grupo na tumulong sa pagpapalaganap ng nasyonalismo.

• Ipakita ang inyong gawaing ito sa susunod na klase at talakayin kung paano nakakatulong ang mga halimbawa na ito sa pagbuo ng ating pambansang pagkakakilanlan.